วิธีทดสอบคนดีที่สำคัญแปดประการ
ตำราพิชัยสงครามลิ่วเทา (หกยุทธวิธี) ซึ่งเขียนขึ้นในราวคริสต์ศตวรรษที่ ๓-๕ นั้น เป้นตำราโบราณที่เก่าแก่มากเล่มหนึ่ง เพราะได้ค้นพบตำราลิ่วเทาตั้งแต่สมัยราชวงศ์ฮั่นเป็นต้นมา (เป็นบันทึกในติ้วไม้ไผ่) ในพิชัยสงครามลิ่วเทา ได้แยกแยะหลักเกณฑ์ในการวินิจฉัยคนไว้เป็น ๘ ประการด้วยกัน คือ
หนึ่ง ถามเกี่ยวกับวิชาความรู้ เพื่อวัดความเข้าใจของเขาว่ามีมากน้อยเพียงใด
สอง ถามต่อไปให้ลึกถึงเหตุผลความเป็นมา และสังเกตดูว่าเขามีปฏิภาณโต้ตอบอย่างฉับไวหรือไม่
สาม ในขณะที่ใช้ให้เขาทำงาน หาสิ่งมาทดสอบมาล่อใจเขาดูว่าเป็นคนซื่อสัตย์หรือไม่
สี่ พูดความลับออกมา เพื่อสังเกตความมีคุณธรรมของเขา
ห้า ให้เขาจัดการเรื่องทรัพย์สมบัติ ดูว่าเขาเป็นคนไว้ใจได้หรือไม่
หก ให้เขาเข้าใกล้สตรีเพศ ดูว่าเขายังคงเป็นตนเองได้หรือไม่
เจ็ด ให้เขาทำงานที่ยากลำบาก ดูว่าเขามีความกล้าหาญหรือไม่
แปด ให้เขากินเหล้าจนเมา ดูว่าเขาจะแสดงท่าทางอย่างไร
หากนำหลักเกณฑ์ทั้งแปดประการมาเป็นเครื่องพิจารณาในการดูคน คงต้องใช้วิธีการมากมายเพื่อให้ทราบคุณสมบัติดังกล่าว แต่ถ้าอยากได้คนดีมีฝีมือมาใช้จริง ๆ อย่างน้อยการลองนำวิธีการเหล่านี้มาใช้สักสามสี่ข้อ ย่อมเป็นเรื่องที่สมควรและจำเป็นที่เดียว
